نقش تکتونیک در پراکندگی ذخایر معدنی ایران

author

  • رضا فرهادی کارشناس ارشد زمین شناسی اقتصادی
Abstract:

تکتونیک صفحه­ ای، یک مدل جدید برای طبقه­ بندی محیط­ های رسوبی و رخساره­ های سنگی (Lithofacies) است. کشور ایران براساس این مدل به چندین واحد مختلف تقسیم می ­شود و هر واحد حوضه ­های رسوبی رخساره ­های سنگی و در نتیجه کانسارهای خاص خود را داراست. فرآیند زایش زیفت در پوسته قاره­ای ایران مرکزی و در طول اینفراکامبرین با تشکیل کانسارهای آهن، نیکل، کبالت، مس و منیزیت همراه بوده است. کمربند کوه زایی البرز حاصل بسته شدن اقیانوس پالیستوتیتس و محل تصادم خرد قاره ایران با صفحه توران است. در این کمربند حوضه­ های نوع فورلند (foreland basins) محل تشکیل ذخایر ذغال هستند. فعالیت­ های ولکانیکی دوران سوم کانسارهای تیپ آتشفشانی و رگ ه­ای را در البرز بوجود آمده است. کمربند کوه زایی زاگرس در اثر فرورانشی پوسته اقیانوس نیوتتیس در زیر خرد قاره ایران و طی برخورد خرد قاره و سپر عربستان شکل گرفته و همچنان پویا است. در این کمربند کوه­زایی، دشت خوزستان و کمربند چین خورده زاگرس محل تمرکز انبوه ذخایر بر هیدروکربوری است. افیولیت های زاگرس مرتفع جایگاه ذخایر کرومیت هستند. ناحیه سنندج- سیرجان یک حوضه جلوی قوس ولکانیکی (Forearcbasin) است و کمربند معدنی اصفهان- ملایر برروی این ناحیه، حاوی اندیس ­های بی­شماری از کانسارهای ولکانو رسوبی سرب و روی است و بالاخره کمربند ولکانیکی ارومیه- دختر قوس آتشفشانی سیستم فرورانشی پوسته اقیانوس نیوتتیس محسوب می ­شود. و در ایران به کمربند مسی معروف است. بلوک لوت قسمتی از خرده قاره ایران است و توده­ های گرانیتی دیوریتی زاهدان- ده سلم و بزمان محصول حاشیه قاره­ ای فعال محسوب می­ شوند که باز شدن اقیانوس نیوتتیس شکل گرفته و حاوی کانی سازهای قلع و تنگستن هستند. کمربند ولکانو پلوتونیکی در حاشیه جنوبی بلوک لوت قوس آتشفشانی حاصل از فرورانشی پوسته اقیانئس نیوتتیس محسوب می­ شود. این کمربند ولکانیکی میزبان کانسارهای مس و مولیبدن پرفیزی است. مجموعه رخساره­ های کوهستان­ های شرق ایران محصول باز شدن حوضه­ ای بین قطعات قاره­ ای است. این حوضه با زایش پوسته اقیانئس همراه بود و افیولیت­ های آن برای کرومیت پتانسیل بالایی دارند. کانسارهای پنبه نشوز و منیزیت نیز از ویژگی­ های این افیولیت­ ها است. شناخت پراکندگی ذخایر معدنی در واحدهای تکتونیکی و رخساره­ های سنگی مختلف، راهنمای اکتشافی مناسبی برای پی­گیری ذخایر معدنی محسوب می­ شود.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

نقش تکتونیک در تکامل آتشفشان تفتان، جنوب شرق ایران

مطالعه عوامل کنترل کننده آتشفشانها می تواند به تحلیل خطرات ناشی از فعالیت مجدد آنها کمک کند. آتشفشان تفتان یک آتشفشان کواترنری در جنوب شرق ایران است که براثر فرورانش صفحه اقیانوسی عمان به زیر پوسته قاره‌ای ایران در مجموعه‌ای چین و گسل خورده شامل فلیش‌های ائوسن و افیولیت‌های کرتاسه نفوذ کرده است. این آتشفشان دارای چندین مرکز فورانی است که با امتداد شمالغرب-جنوب شرق از قدیم به جدید قرارگرفته‌اند....

full text

نقش هسازی پراکندگی جغرافیایی بیماری های قارچی مهم ایران

مقدمه: اولیه با سیستم ایمنی میزبان و انتشار محیطی قارچها بستگی دارد. در کشور ایران نیز بیماریزایی ناشی از قارچها، از مسائل عمدهبهداشتی کشور به شمار می آید، با توجه به اهمیت موضوع، نقشه سازی پراکندگی جغرافیایی بیماریهای مهم قارچی در ایران جهتاستفاده بهداشتی درمانی، مورد مطالعه قرار گرفت.به نظر می رسد توانایی قارچها برای ایجاد بیماری یک پدیده تصادفی باشد. در کل، گسترش قارچهای انسانی به صورتمواد و...

full text

پراکندگی لرزه‌خیزی در ایران

The Iranian plateau formed by the active tectonics of the Alpine-Himalayan belt, is situated between the Eurasian and Arabian plates. The plateau is considered as one of the most seismically active regions in the world and is faced with different earthquakes each year. Active tectonic conditions, different faults and seismic sources and a large population in earthquake-prone areas mak...

full text

شناسایی هاله‌های پراکندگی دومین و توزیع ژئوشیمیایی عناصر در خاک‌های پیرامون نشانه‌ی معدنی طلا-تنگستن تاریک‌دره، شمال‌خاوری ایران

Tarikdarreh prospect area is situated in northeastern Iran at the boundary between Central Iran and Kopet-Dagh structural zones. Torbat-e-Jam granitoid intrusion of Triassic age is the main magmatic display in the district. These plutonic rocks with NW-SE trending intruded Miankouhi Formation (Upper Triassic) consisting of coaly shale, siltstone and sandstone converting those to hornfels for te...

full text

تکتونیک نمک حوضه گرمسار )شمال ایران مرکزی

حوضه تبخیری محدوده شمال و غرب گرمسار از لحاظ جایگاه زمینساختی، یک فروزمین شرقی ـ غربی واقع در حاشیه شمالی حوضهپشتکمانی ایران مرکزی است. گسل گرمسار، مهمترین ساختار تکتونیکی در این محدوده با راستای عمومی شرقی ـ غربی در شمال گرمسارقرار دارد که به سمت غرب خمهای زیادی پیدا کرده و دارای راستای شمال غرب ـ جنوب شرق میشود. این گسل دارای سازوکار راندگی باشیب به سوی شمال و مولفه امتدادلغز چپگرد است. بررسی...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 7  issue 26

pages  45- 51

publication date 1998-07-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Keywords

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023